Dowiedz się więcej o Muzeum i jego historii
Poznaj Muzeum
Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu jako lider turystyki postindustrialnej
Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu to jedno z największych i najchętniej odwiedzanych miejsc w Polsce, będące perłą turystyki postindustrialnej. Jako europejski lider, oferujemy zwiedzającym podziemne wyrobiska i zabudowania dawnej kopalni Królowa Luiza – najstarszej zachowanej państwowej kopalni węgla kamiennego w Polsce, a także Kopalni Guido, XIX-wiecznej prywatnej kopalni z imponującą infrastrukturą powierzchniową.
Ponad 10 kilometrów szlaków podziemnych pieszych i wodnych
Muzeum oferuje bogatą i zróżnicowaną ofertę turystyczną, skupioną na odkrywaniu górniczego dziedzictwa regionu. Zwiedzający mają okazję eksplorować trasy w najgłębszej na świecie kopalni węgla kamiennego udostępnionej dla ruchu turystycznego, gdzie wciąż działają oryginalne maszyny górnicze. Trasy obfitują w atrakcje związane zarówno z historycznym, jak i współczesnym górnictwem.
Niezapomniane podziemne przygody i kulturalne doświadczenia
W ofercie znajdują się podziemne wycieczki oraz najdłuższy w Europie podziemny spływ łodziami. Dodatkowo, odwiedzający mogą korzystać z czterech podziemnych sal przeznaczonych na działalność kulturalną oraz podziemnej kaplicy.
Bogata oferta plenerowa w historycznych lokalizacjach
Oferta plenerowa obejmuje ponad 30 obiektów górniczych w czterech lokalizacjach w mieście, w tym Wieżę Ciśnień, Strefę Carnall oraz dwa parki tematyczne – Park 12C i Park Techniki Wojskowej.
Nasze Muzeum
Muzeum Górnictwa Węglowego składa się z dwóch głównych kompleksów: Kopalni Guido i Sztolni Królowa Luiza, a także Wieży Ciśnień, Parku 12C, Parku Techniki Wojskowej oraz Strefy Carnall, tworząc wszechstronną przestrzeń dla miłośników historii, techniki i dziedzictwa górniczego. Każdy z obiektów to przykład zrewitalizowanego dziedzictwa industrialnego, które zachwyca swoją historią i architekturą. Oto najważniejsze z nich.
Przykład nowoczesnej rewitalizacji dziedzictwa poprzemysłowego
Transformacja i rewitalizacja Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu stanowi spektakularny przykład rewitalizacji obiektów poprzemysłowych oraz zachowania dziedzictwa niematerialnego w erze digitalizacji.
Historia rewitalizacji
Proces ten, trwający od 2009 roku, ukazuje, jak dawne tereny przemysłowe mogą zyskać nowe życie, stając się nowoczesnymi przestrzeniami kulturalnymi, edukacyjnymi, wspierającymi rozwój nowych technologii i nowych mediów. Rewitalizacja MGW obejmowała kilkanaście projektów o łącznej wartości przekraczającej 400 mln zł, które były finansowane zarówno ze środków Unii Europejskiej, jak i krajowych funduszy. Kluczowym elementem tego przedsięwzięcia było przekształcenie dawnych obiektów górniczych, takich jak Kopalnia Guido i Sztolnia Królowa Luiza, w nowoczesne miejsca atrakcyjne dla turystów i mieszkańców.
Największe wyzwanie
Jednym z największych wyzwań w historii muzeum była rewitalizacja Sztolni Królowa Luiza. Dzięki tym staraniom w 2018 roku udostępniono historyczne wyrobiska, w tym 200-letnią Główną Kluczową Sztolnię Dziedziczną, co umożliwiło turystom przeżycie niezapomnianych doświadczeń, takich spływ łodziami podziemną rzeką pod samym centrum miasta.
Nowe przestrzenie kulturalne i edukacyjne
Rewitalizacja Muzeum to nie tylko odnowa podziemi i budynków, ale także transformacja przestrzeni zewnętrznych: terenów zielonych, obiektów małej architektury etc. Kompleks wokół szybu Wilhelmina przekształcił się w przestrzeń edukacyjną i rekreacyjną, gdzie zrealizowano różnorodne parki tematyczne. Prace obejmowały m.in. modernizację zabytkowej łaźni łańcuszkowej oraz stworzenie nowoczesnych wystaw interaktywnych. Prace obejmowały m.in. modernizację zabytkowej łaźni łańcuszkowej oraz stworzenie nowoczesnych wystaw interaktywnych.
Kompleksowe prace na powierzchni i w podziemiach
Prace obejmowały zarówno powierzchnię, jak i podziemia Kopalni Guido oraz Sztolni Królowa Luiza. Realizowano je z pełnym poszanowaniem charakteru miejsca, stosując tradycyjne metody, często ręczne, by zachować autentyczność obiektów. Zakres prac był szeroki: od górniczych (udrożnienie 3 szybów i wydobycie 20 tys. ton mułu ze Sztolni), przez budowlane, remontowe, po konserwatorskie i aranżacyjne. Tak szeroki zakres działań był bez precedensu w Europie.
Źródła finansowania
Na realizację tych projektów Muzeum pozyskało środki zewnętrzne, w tym przede wszystkim dotacje Unii Europejskiej oraz krajowe fundusze, m.in. z Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska, Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków.
Nagroda Europa Nostra
W wyniku tych działań Muzeum Górnictwa Węglowego stało się modelowym przykładem w dziedzinie rewitalizacji, a w 2019 roku zostało uhonorowane prestiżową Nagrodą Europa Nostra za wkład w ochronę dziedzictwa kulturowego. To uznanie stanowi potwierdzenie skuteczności i innowacyjności podejmowanych działań.
Nasze perły
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit.
Nasza misja
„Muzeum realizuje cele naukowe, kulturowe, edukacyjne i turystyczne, poprzez zachowanie, rewitalizację i adaptację dziedzictwa przemysłowego – na rzecz zrównoważonego rozwoju regionu.”
Bartłomiej Szewczyk, dyrektor MGW
Co mówią o Nas odwiedzający
Poznaj opinie naszych odwiedzających, i nie zastanawiaj się dłużej!
Zaplanuj wizytę w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu już dziś.
CARBONEUM
Wystawa Carboneum to niezwykłe doświadczenie, które w innowacyjny i interaktywny sposób ukazuje historię węgla – symbolu Śląska. Nowoczesne technologie, ciekawa narracja i multimedialne instalacje sprawiają, że jest to atrakcja zarówno edukacyjna, jak i wciągająca dla odwiedzających w każdym wieku.
Sztolnia Królowa Luiza
Wycieczka do Sztolni Królowa Luiza, połączona z odwiedzinami Wieży Ciśnień i wystawy Carboneum, to niezapomniane przeżycie, które łączy historię, edukację i rozrywkę. To doskonała atrakcja dla całej rodziny, która pozostawia wspaniałe wspomnienia i poszerza wiedzę o przemysłowym dziedzictwie regionu. Serdecznie polecam!
Kopalnia Guido
Zjazd windą na 320 metrów pod ziemię był ekscytujący, a przewodnik świetnie opowiadał o historii kopalni i pracy górników. Realistyczna atmosfera, działające maszyny i podziemna kaplica św. Barbary zrobiły na mnie ogromne wrażenie. Idealne miejsce na wypad z rodziną lub znajomymi. To lekcja historii i niezapomniane doświadczenie.
Historia powstania Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Ut elit tellus, luctus nec ullamcorper mattis, pulvinar dapibus leo.
Poznaj historię Muzeum
Zabrze, jedno ze śląskich miast, swój rozwój cywilizacyjny zawdzięcza górnictwu węglowemu. W okresie największego rozwoju przemysłowego funkcjonowało tu dziewięć kopalń. Nieprzypadkowo Muzeum Górnictwa Węglowego, powstałe w 1981 roku, zlokalizowane zostało właśnie w Zabrzu.
Serce Górnictwa znajduje się w Zabrzu
Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu jest instytucją kultury miasta Zabrze, współprowadzoną przez Samorząd Województwa Śląskiego.
Europa Nostra
W 2019 roku Muzeum zdobyło prestiżową nagrodę międzynarodowej organizacji Europa Nostra za najlepszy projekt konserwatorski, co jest potwierdzeniem zaangażowania instytucji w zrównoważoną ochronę dziedzictwa przemysłowego.
ERIH
Muzeum stanowi Punkt Kotwiczny Europejskiej Sieci Dziedzictwa Przemysłu ERIH, i współtworzy narrację o przemyśle i jego wpływie na współczesny świat
European Heritage
W 2024 Muzeum dołączyło do grona dziesięciu dobrych praktyk międzynarodowej sieci European Heritage Hub, w zakresie społecznej, cyfrowej, zielonej transformacji dziedzictwa kulturowego.
Poznaj historię rewitalizacji najważniejszych obiektów Muzeum Górnictwa Węglowego
Największe wyzwanie – rewitalizacja Sztolni Królowa Luiza
Największym wyzwaniem dla Muzeum było podjęcie prac górniczych, budowlanych i konserwatorskich w starym obiekcie podziemnym – Sztolni Królowa Luiza w Zabrzu.
Brak dobrych praktyk w tym zakresie wymagał opracowania nowych rozwiązań techniczno-organizacyjnych, a także zmierzenia się z problemami formalno-prawnymi, m.in. uporządkowania praw własności do infrastruktury oraz koniecznością zmian prawnych. Prace nad rewitalizacją kompleksu zakończyły się w 2018 roku, kiedy to udostępniono całość Sztolni Królowa Luiza turystom, w tym trasę wodną.
Było to pionierskie przedsięwzięcie, które obejmowało dotarcie i udostępnienie historycznych wyrobisk Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej, pochodzących sprzed ponad 200 lat. Ważnym elementem było wydobycie tysięcy ton odpadów, zabezpieczenie wyrobisk, instalacja systemów bezpieczeństwa i wentylacji oraz opanowanie żywiołu wody, gdyż Sztolnia pełniła funkcję kanału odprowadzającego wody gruntowe.
Zwiedzanie Sztolni
Dzięki rewitalizacji, zwiedzanie Sztolni to podróż przez historię technik wydobywczych – od ręcznych narzędzi, przez pierwsze maszyny parowe, hydrauliczne i elektryczne, po pełną mechanizację przemysłu wydobywczego. Unikatową atrakcją jest najdłuższy w Europie podziemny spływ łodziami.
Powierzchnia Kompleksu
Rewitalizacja nie ograniczała się do podziemi. Na powierzchni odrestaurowano m.in. łaźnię łańcuszkową, jedną z pierwszych na Śląsku oraz stację sprężarek i rozdzielnię 6KV. Stworzono także interaktywne wystawy o historii kopalni Królowa Luiza oraz o zagrożeniach w kopalniach i ratownictwie górniczym.
Parki tematyczne
Działania edukacyjne i rekreacyjne skupiły się wokół szybu Wilhelmina, gdzie powstały Park 12C oraz Park Techniki Wojskowej. Zrewitalizowano także historyczny wylot Głównej Kluczowej Sztolni Dziedzicznej, gdzie zbudowano port i budynek obsługi turystycznej.
Rewitalizacja Kopalni Guido
Równolegle z rewitalizacją Sztolni, od 2007 roku prowadzono prace w Kopalni Guido. Główne zadanie obejmowało remont i adaptację podziemi, a poziom 170 przekształcono w poziom poświęcony św. Barbarze.
320 metrów pod ziemią powstała Strefa K8 – nowoczesna przestrzeń kultury, biznesu i rozrywki. Wyposażono ją w pełne zaplecze techniczne, m.in. oświetleniowe, nagłośnieniowe, AV i gastronomiczne. Dziś – to miejsce organizacji koncertów, przedstawień teatralnych, szkoleń i konferencji naukowych.
Na podpoziomie 355 stworzono trasę dla osób szukających ekstremalnych wrażeń – trasa Mroki Kopalni prowadzi w całkowitych ciemnościach. Dodatkową atrakcją jest Podziemna szychta, podczas której można doświadczyć pracy górnika.
Zwiedzanie Kopalni
Dzięki rewitalizacji, zwiedzanie Kopalni Guido to fascynująca podróż przez historię górnictwa węgla kamiennego – od tradycyjnych metod wydobycia, przez rozwój technologii przemysłowej, aż po współczesne maszyny górnicze. Niezapomnianą atrakcją jest przejazd elektryczną kolejką podwieszaną na głębokości 320 metrów, który pozwala poczuć się jak prawdziwy górnik podczas szychty.
Powierzchnia Kompleksu
Rewitalizacja objęła również powierzchnię kompleksu. Odrestaurowano m.in. budynki warsztatowe, nadszybie szybu „Kolejowy” oraz dawne pomieszczenia administracyjne. Stworzono interaktywne wystawy, które prezentują historię górnictwa, zagrożenia w pracy pod ziemią, a także rozwój technologii wydobywczych.
Sale i komory
Działania rewitalizacyjne na poziomie 320, gdzie powstał unikalny Pub Górniczy oraz multimedialny Warsztat Mechaniczny. Zrewitalizowano także Komorę Kompresorów, która dziś służy jako miejsce wystaw i wydarzeń artystycznych. Wyjątkowym miejscem w kopalni na poziomie 170 jest również podziemna kaplica św. Barbary, patronki górników, która zachwyca swoim industrialnym, a zarazem sakralnym charakterem, stanowiąc przestrzeń zarówno do modlitwy, jak i refleksji.
Wieża Ciśnień i inne projekty
Jesienią 2022 roku udostępniono zrewitalizowaną wieżę ciśnień, która po pracach prowadzonych od 2018 roku stała się miejscem działalności społecznej, edukacyjnej, naukowej i kulturalnej. W wieży znajdują się m.in. sale konferencyjne, warsztatowe, a także restauracja i interaktywna wystawa „Carboneum – centrum wiedzy o węglu”.
W ramach prac wyremontowano także zabytkowy gmach muzeum przy ul. 3 Maja 19, który wcześniej był siedzibą dawnego Muzeum Górnictwa. Dzięki bogatym doświadczeniom w rewitalizacji Muzeum dzieli się swoją wiedzą na forum krajowym i międzynarodowym, będąc przykładem najlepszych praktyk w tej dziedzinie.
Zwiedzanie Wieży Ciśnień
Dzięki rewitalizacji, zwiedzanie Wieży Ciśnień to wyjątkowa podróż przez historię i technologię wodociągów miejskich – od czasów, gdy wieże ciśnień były kluczowymi elementami systemu zaopatrzenia w wodę, po współczesne wykorzystanie industrialnych przestrzeni. Wnętrze wieży kryje interaktywną wystawę „Carboneum”, która odkrywa fascynującą historię węgla jako symbolu Śląska.
Centrum Żywego Rzemiosła
Oferuje unikalną przestrzeń warsztatową poświęconą tradycyjnym i nowoczesnym technikom rzemieślniczym. Odwiedzający mogą tu uczestniczyć w różnorodnych zajęciach i warsztatach, które promują dziedzictwo regionu, rozwijają umiejętności manualne i pozwalają lepiej zrozumieć dawne techniki pracy. To miejsce łączy historię z praktycznym doświadczeniem, stając się doskonałym punktem edukacyjnym dla dzieci, młodzieży i dorosłych.
Wnętrza
Zrewitalizowana Wieża Ciśnień w Zabrzu oferuje nowoczesne sale konferencyjne, taras widokowy z panoramicznym widokiem, restaurację serwującą regionalne dania oraz sklepik muzealny z unikalnymi pamiątkami, łącząc funkcje edukacyjne, rekreacyjne i użytkowe w industrialnym otoczeniu.
