Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu serdecznie zaprasza na premierę książki „Kult świętej Barbary wśród górników kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku w XIX i XX wieku”. Spotkanie odbędzie się w poniedziałek, 10 grudnia 2018 r. o godz. 14.00 w Łaźni Łańcuszkowej Sztolni Królowa Luiza, ul. Wolności 408 Zabrze.
Książka "Kult świętej Barbary wśród górników kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku w XIX i XX wieku" to publikacja powstała w efekcie realizacji projektu dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Dziedzictwo kulturowe, priorytet: Kultura ludowa i tradycyjna".
W lipcu tego roku Barbórka górników węgla kamiennego na Górnym Śląsku została uznana za wyjątkowy fenomen kulturowy i wpisana na Krajową listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Przeżywana co roku w regionie uroczystość jest elementem szerszego zjawiska, jakim jest kult świętej Barbary pielęgnowany przez górników na terenie kopalń. Praktykowane nabożeństwa i odmawiane modlitwy, wizerunki świętej obecne w każdej cechowni czy wspomniane wspólnotowe świętowanie 4 grudnia były i są ważnym elementem kultury regionu.
Ołtarz w kopalni Graffin Johanna
Jest to zjawisko wiążące się z publicznym wyrażaniem pobożności, co powodowało, że na przestrzeni prawie 200 lat, było zarówno wspierane i propagowane, jak i rugowane z zakładów wydobywczych. Zbudowana i utrzymywana do 1914 roku struktura górniczego górnośląskiego kultu była efektem synergii administracji górniczej (także państwowej), elity inżynierskiej oraz robotników. Rolą kadry inżynierskiej oraz samych właścicieli (w tym państwa Pruskiego a następnie Niemieckiego) było podtrzymywanie tej tradycji. Dotyczy to zarówno fundacji obrazów i ołtarzy, opłacania śpiewoków/vorbeterów.
Odnowienie kultu świętej Barbary
Największe zmiany strukturalne zaistniały w obchodach dnia świętej Barbary. Antyreligijne, totalitarne systemy polityczne zmieniły w górniczej wspólnocie kierunek wymiany społecznej, który był podstawą pierwotnego schematu obchodów. Do pierwszej wojny światowej właściciele kopalń przybywali do swoich zakładów, by świętować razem ze swoimi pracownikami. Było to święto wspólnot górniczo-parafialnych i nie uczestniczyła w nich państwowość. Jego obchody dla większości górników ograniczały się do uczestnictwa w mszy świętej. Rzeczywistość wojenna oraz realia społeczne i gospodarcze po zakończeniu I wojny światowej po raz pierwszy wprowadziły zmiany w rozumieniu wspólnoty, która coraz częściej była pojmowana jako skupiająca się wokół konkretnej kopalni. Systemy totalitarne (nazizm i komunizm) poprzez zastosowanie szerokiego wachlarza rytuałów zamiennych skutecznie zmodyfikowały rozumienie obchodów dnia świętej Barbary. Obecnie powszechnie nazywany on jest Barbórką, a obyczaj składania kwiatów pod jej wizerunkami 4 grudnia wydaje się być zwyczajem praktykowanym od zawsze. Tym samym rytuały świąteczne ideologicznych „kolonizatorów” zostały włączone przez górników w ich życie wspólnotowe, przedefiniowane i zaakceptowane.
Akademia centralnia, 1950 r.
Projekt realizowany przez Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zakończył się wydaniem publikacji pod tytułem „Kult świętej Barbary wśród górników kopalń węgla kamiennego na Górnym Śląsku w XIX i XX wieku”. Autorka, Beata Piecha-van Schagen, opisuje i analizuje w niej przejawy górniczej czci oddawanej Patronce w kopalniach Bytomia, Zabrza i Gliwic. Jest to jedno z pierwszych naukowych całościowych opracowań tego zagadnienia, co podkreślił jeden z recenzentów, prof. UKSW dr hab. Adam Dziurok:
„Podjęty temat kultu św. Barbary w kopalniach węgla kamiennego na Górnym Śląsku jest oryginalny i prekursorski. Praca (…) ma charakter interdyscyplinarny, poruszając kwestie wchodzące także w orbitę zainteresowań socjologii religii, etnologii, antropologii historycznej, historii sztuki i historii literatury. Takie wszechstronne ujęcie tematu (a co za tym idzie wykorzystanie także metodologii innych nauk) jest jednym z największych atutów pracy. (…) Mamy do czynienia z obszernym, kompleksowym, kompetentnym i erudycyjnym opracowaniem”.
Dyrektor Muzuem Górnictwa Węglowego w Zabrzu wraz z Dyrektorem Okręgowej Stacji Ratownictwa Górniczego Zabrze i Stowarzyszeniem Orkiestry Dętej Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zapraszają 2 grudnia br. na Barbórkową Mszę Świętą w parafii św. Antoniego przy ul. Rymera o godzinie 11.00.
Msza święta zostanie odprawiona w intencji górników, ratowników górniczych oraz ich rodzin.
Msza rozpocznie się o godzinie 10:45 przemarszem pocztów sztandarowych w asyście Orkiestry Dętej Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, z parkingu OSRG w Zabrz, przy ul. Jodłowej 33.
Ostatnie dwa tygodnie wystawy: Stulecie amatorskiego ruchu plastycznego w województwie śląskim.
Zapraszamy do odwiedzenia wystawy Stulecie amatorskiego ruchu plastycznego w województwie śląskim. Zostało nam jeszcze jedynie dwa tygodnie.
Wystawa Stulecie amatorskiego ruchu plastycznego w województwie śląskim, prezentująca dorobek amatorskich grup plastycznych działających na terenie województwa śląskiego ukazuje swoje kolejne oblicze. Od 9 listopada, po zmianie aranżacji prezentujemy na niej kolejne dzieła. Zapraszamy wiec wszystkich po nowe wrażenia.
Wystawa czynna do 30.11.2018 r.
Finisaż wystawy w dniu 29. 11. 2018 r. o godzinie 17.00 na stadionie Arena Zabrze, w strefie VIP, Zabrze, ul. Roosevelta 81 Serdecznie zapraszamy!
AKADEMIA PO SZYCHCIE 2018
Górnictwo w Drugiej Rzeczypospolitej
W stulecie odzyskania Niepodległości
Muzeum Górnictwa Węglowego serdecznie zaprasza na ostatnią, w tym roku prelekcję w ramach cyklu Akademia po Szychce.
Temat: Wspólnota interesów górniczo- hutniczych, kopalnie przejęte głównie przez skarb państwa."
Referent: Piotr Rygus
Termin: 27 listopada br; godz. 17.00
Miejsce: Zabrze, sala konferencyjna Hostelu „Guido” przy ul. 3 Maja 93a
W tym roku świętowanie Barbórki rozpoczęło się wyjątkowo wcześnie bo już 9 listopada.
Karczma zorganizowana tego dnia przez Muzeum Górnictwa Węglowego była odpowiedzą na decyzję Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego o wpisaniu Obchodów Barbórki na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
Z tej okazji Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu zorganizowało w kaplicy św. Barbary, na poziomie 170, w Kopalni Guido uroczystą mszę świętą połączoną z poświęceniem sztandaru MGW.
fot. Paweł Janicki- Msza święta, Kaplica św. Barbary, poziom 170. Poświęcenie Sztandaru MGW
Sztandar można było podziwiać wieczorem w czasie zorganizowanej w Hali Sportowej Pogoń w Zabrzu karczmy.
fot. Paweł Janicki, Prezentacja sztandaru MGW
Wśród zaproszonych gości obecni byli przedstawiciele wszystkich depozytariuszy, którym to wręczono kopie wpisu i podziękowania za ich zaangażowanie w cały proces zwieńczony wpisem Barbórki.
Byli to: Grzegorz Tobiszowski, Sekretarz Stanu, Pełnomocnik Rządu ds. restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego; Małgorzata Mańka- Szulik, Prezydenta Miasta Zabrze; Jarosław Grzesik, przewodniczący Krajowego Sekretariatu Górnictwa i Energetyki NSZZ ,,Solidarność”; Tomasz Rogala, Prezes PGG; Daniel Ozon, Prezes JSW; Piotr Buchwald, Prezes CSRG; Adam Mirek, Prezes WUG w Katowicach; prof. Józef Dubiński, Prezes SITG; Jego Ekscelencja Ks. Abp. Wiktor Skworc; Henryk Mandrysz, Dyrygent Orkiestry Dętej Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu i Leszek Żurek, Dyrektor ds. Technicznych MGW.
fot. Paweł Janicki, wręczenie kopii wpisu przedstawicielom depozytariuszy, Karczma MGW 2018
Warto przypomnieć, że cały proces rozpoczął się już we wrześniu 2017, kiedy to MGW na prośbę Pani Prezydent Małgorzaty Mańki- Szulik rozpoczęło pracę nad przygotowaniem wpisu i skontaktowaniem się z przedstawicielami grup depozytariuszy.
Finałem tych działań było spotkanie ponad 200 depozytariuszy, które odbyło się 21 kwietnia br. w Łaźni Łańcuszkowej, w czasie którego zaakceptowano treść wniosku, podpisano go i złożono w Narodowym Instytucie Dziedzictwa.
Następnie w lipcu 2018 otrzymaliśmy informację o zatwierdzeniu propozycji wpisu Barbórki, a 22 października 2018 roku przedstawiciele MGW i depozytariuszy odebrali z rąk pani Magdaleny Gawin- Wiceminister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Generalnego Konserwatora Zabytków potwierdzenie decyzji o wpisie.
Udało się!
Szczęść Boże.
fot. Paweł Janicki
fot. Paweł Janicki, Karczma MGW 2018
Karczmę Patronatem Honorowym objęło Ministerstwo Energii, mecenatem Miasto Zabrze i Województwo Śląskie.
Organizatorami byli: Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, NSZZ ,,Solidarność", Jastrzębska Spółka Węglowa i Polska Grupa Górnicza.
Nasza strona internetowa używa plików cookies, które umożliwiają i ułatwiają Ci korzystanie z jej zasobów. Dzięki nim możemy indywidualnie dostosować stronę do Twoich potrzeb. Możesz zaakceptować nasze Ciasteczka lub wyłączyć je w przeglądarce.