„My tej konfrontacji nie chcemy" – napisali przywódcy śląsko-dąbrowskiej „Solidarności" w swoim Apelu do Narodu Polskiego z 3 grudnia 1981 r. Ale konfrontacja była nieunikniona, przygotowania prowadzone od wielu miesięcy, decyzje podjęte, komuniści w poczuciu zagrożenia swojego monopolu władzy byli zdecydowani zaatakować. Do ataku doszło jeszcze przed północą 12 grudnia 1981 r. aresztowaniami, często brutalnymi, czołowych działaczy niezależnego związku. Wydarzenia rozgrywały się według scenariusza zbliżonego do południowoamerykańskich, wojskowych zamachów stanu. Przerwano łączność, wyprowadzono na ulice wojsko i milicję, zawieszono swobody obywatelskie oraz działalność społecznych organizacji, wprowadzono represyjne „wojenne" prawo i sądy doraźne. Rozpoczął się czas represji i prześladowań ale także czas dawania świadectwa.
Ten czas odwetu, szykan oraz trudnych wyborów sprzed 35 lat stara się przybliżyć najnowsza wystawa czasowa w Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu. Ekspozycja przenosi widza w rzeczywistość stanu wojennego w regionie śląsko-dąbrowskim ukazując ją w pięciu odsłonach zatytułowanych: opór, represje, pomoc, wolne słowo, kultura niezależna. W tej podróży spotykamy m.in. przestrzelony hełm Janka Stawisińskiego – bohatera z kopalni „Wujek", sztandar internowanych w obozie w Zabrzu-Zaborzu, przechodzimy przez celę więzienną i kościelny punkt pomocy by trafić do podziemnej drukarni. Poznamy fenomen „poczty internowanych" oraz zobaczymy „biżuterię obozową" ofiarowaną swoim bliskim przez Andrzeja Rozpłochowskiego, najdłużej przetrzymywanego więźnia politycznego w regionie. Wystawa nawiązując do najważniejszych wydarzeń stara się oddać atmosferę tamtym dni.
Wystawa została przygotowana ze zbiorów:
Muzeum Górnictwa Węglowego w Zabrzu, Międzyzakładowej Komisji Związkowej NSZZ „Solidarność" Muzeów Zabrzańskich, Międzyzakładowej Organizacji Związkowej NSZZ "Solidarność" ArcelorMittal Poland S.A. w Dąbrowie Górniczej, Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Katowicach, Stowarzyszenia Pokolenie w Katowicach, Zakładu Karnego w Zabrzu, Archiwum Sejmu RP oraz zbiorów prywatnych: ks. inf. Pawła Pyrchały, Andrzeja Rozpłochowskiego, Jerzego Sołowieja, Mariana Oslislo, Joanny i Jana Jurkiewiczów, Józefa Kuli, Jacka Okonia, Zenona Szmidtke
Autor wystawy: Jan Jurkiewicz, aranżacja: Bożena Mazur
