Książka "Kolonie robotnicze Zabrza i ich mieszkańcy. Żyło się biednie, ale szczęśliwie" to publikacja powstała w efekcie realizacji projektu naukowo-badawczego „Patronackie osiedla robotnicze w Zabrzu: Borsigwerk, Zandka i kolonia Ballestrema w Rokitnicy 1863–2016". Celem projektu było badanie funkcjonowania pamięci wśród mieszkańców kolonii patronackich, budowanych przez właścicieli zakładów przemysłowych i tworzących swoiste mikroświaty.

W trakcie projektu grupa naukowców (historyków, etnologów, antropolog i architekta) sprawdzała, na ile pamięć obyczajów, języka, tradycji została przez mieszkańców kolonii zachowana, a na ile uległa modyfikacji na przestrzeni dziejów. Na ile pamięć o kulturze poddawała się takiemu przymusowi historii, jak np. migracjom, wojnie. Na ile te wspólnoty, jakie tworzyli mieszkańcy kolonii, okazały się jednorodne i trwałe. Czy w końcu, na ile architektura, bo poruszamy zagadnienie pamięci miejsca, wpłynęła na to, czy ci ludzie zachowali tą pamięć czy nie, a także, czy pamięci ludzi przybyłych po 1945 roku (między innymi w latach 70. i 80. XX wieku) wchodzą ze sobą w relacje i jak to zmieniło przestrzeń osiedla.

Książka opowiada o architekturze, życiu codziennym i świątecznym, które toczyło się w obrębie kolonii. Na jej stronach opisano między innymi tradycje związane z obchodami Bożego Narodzenia, celebrowania Komunii i Konfirmacji. Omówiono także pamięć językową mieszkańców. Całość uzupełnia opis bogactwa architektonicznego i analiza antropologiczna. Publikacja powstała dzięki wsparciu finansowemu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Dziedzictwo kulturowe, priorytet: Kultura ludowa i tradycyjna". Wydawnictwo jest uzupełnieniem wydanej w ubiegłym roku książki „Narracje górnicze z terenu Zabrza".